De imposante Kamperbinnenpoort is een echte eyecatcher. Loop je er onderdoor dan zijn er op de Kamp nog veel meer historische kenmerken te ontdekken. Van prachtige gevelstenen tot verscholen paradijsjes tjokvol geschiedenis. Maar laat ik beginnen bij de geschiedenis van de poort.
Het ontstaan van de Kamperbinnenpoort
De Kamperbinnenpoort is een landpoort die tussen de Langestraat en de Kamp staat. Het is één van de laatste overblijfselen van de eerste stadsmuur van Amersfoort, waar ook de Muurhuizen onderdeel van is. Omdat de stad enorm groeide werd rond 1380 een nieuwe poort gebouwd; de Kamperbuitenpoort. Hierdoor verloor de binnenpoort zijn militaire functie. Daar was de nieuwe poort nu voor. De naam Kamp komt trouwens van het Latijnse woord campus. Wat staat voor een omheind weidegebied. Het gebied buiten de eerste stadsmuur.
Zo ontstond de naam Kamperbinnenpoort. Een andere naam voor deze poort was de Viepoort. Vanwege het vie (vee) wat door de poort naar buiten werd gebracht om te grazen. Dat geeft ook gelijk een beetje een idee van de oppervlakte van het gebied. De weg ernaartoe heette in 1388 nog Coecamp of Oude Strate, maar vanaf 1521 wordt de naam Kampstraat al gebruikt. Een naam die gebruikt werd tot aan 1914.
Afbreken of behouden
Ooit was de poort trouwens een stuk groter. Alleen de voorpoort is overgebleven. In de 16de eeuw werd de hoofdpoort voor het grootste deel afgebroken. En in 1827 de boog tussen de torens. Gelukkig werd hij in de 20e eeuw opgebouwd. Saillant detail: in 1914 wilde de Amersfoortse gemeenteraad de poort afbreken. Er was behoefte aan een verkeersplein. Maar daar was de rijksoverheid het niet mee eens en stelde subsidie beschikbaar voor restauratie. En gelukkig maar, want nu kunnen wij deze oude poort nog steeds bewonderen.
Kijk ‘es omhoog
Dat de Kamp een oude straat is bewijzen de 22 rijksmonumenten. Voor dat moois moet je soms wel omhoogkijken. Zo vind je op Kamp 2 De Snuifmolen. Op de gevelsteen zie je een molen, die staat op een met tabaksplanten begroeide heuvel. In deze molen werd ooit tabak vermaald. Lekker voor snuiftabak en dat was vooral in de Gouden Eeuw erg populair. Amersfoort was een echte handelsstad en ook tabak werd daarom veel verhandeld. Onze zanderige ondergrond bleek perfect voor het telen van tabak. Van 50 telers in 1636 werden dat er in minder dan 50 jaar al 200! Deze geschiedenis zie je nog terug bij Hotel de Tabaksplant. Daar werd tot in de 18e eeuw nog tabak gedroogd.
De Bijenkorf
Misschien wel de allermooiste voorgevel van Amersfoort vind je op de hoek van de Kamp en Coninckstraat. Deze monumentale woning met halsgevel heeft op de buitenste hoeken vazen, beeldhouwwerk, guirlandes en het jaarlint 1687. De naam D'Gekroonde Bye-Korf is aangebracht op een gevelsteen. Het beeldt een bijenkorf uit, die door twee cherubijntjes wordt gekroond. Oorspronkelijk was het een pakhuis en deed ook dienst als kantoor en koffie- theezaak. Fun fact: KLM heeft aan dit pand in 1956 een Delfts blauw huisje gewijd.
Hofje de Armen de Poth
Onze verborgen parel. Zo wordt het middeleeuwse Hofje de Armen de Poth ook wel liefkozend genoemd. Waar de naam vandaan komt? Ergens in 1350 begon de Broederschap van de Heilige Geest zieken te verzorgen. Ook deelden zij maaltijden uit aan arme Amersfoorters. Deze giften werden in de volksmond ‘de Poth’ genoemd. Waar de broeders hun bijnaam de ‘Pothbroeder’s aan te danken hebben. Rond 1525 verhuisden de broeders vanaf de Heilige Geestkapel naar het hofje de ‘Pothof’. En sindsdien heet het Hofje de Armen de Poth. Hoe het verder is verlopen met de broeders en hoe het kwam dat er ook zusters bijkwamen? Dat ontdek je tijdens een bezoek aan deze oase van rust in onze bruisende stad.
Loop over de stadsmuur
Helemaal zen geworden na je bezoek aan de Poth? Wandel langs een gedeelte van onze stadsmuur. Hier kun zelfs een stukje óp de muur lopen en heb je prachtig uitzicht over de binnenstad. De stadsmuur is ongeveer 7 meter hoog en heeft spaarbogen. Over de bogen loopt een weergang met kantelen. Hierachter konden de verdedigers van de stad zich verschuilen. En zie je dat torentje? Dat heet een arkeltorentje. Een klein uitkijktorentje. Ben je hier toch al aan het wandelen? Loop dan ook het nabijgelegen plantsoen in en geniet van de enorme bomen. Is het lekker weer? Rol een kleedje uit, want dit is een heerlijke plek om te picknicken.
De stier
Wat recenter in onze geschiedenis vind je het verhaal van Dé Stier. In 2006 gemaakt door Amersfoortse kunstenaar Thijs Trompert, voor de manifestatie Urban Wijland. De Stier is volgens Trompert een subtiel commentaar op de verstedelijking. Hij lijkt verdwaald in de stad, maar heeft toch een stukje gras gevonden. Vroegah stond de stier (toen nog van hout) op het Stadhuisplein.
Sinds 2007 is hij te bewonderen bij de kamp. Op 30 juli 2009 werd het kunstwerk helaas in brand gestoken. Thijs Trompert maakte daarom een hufterproof variant. En die werd in maart 2011 met groot ceremonieel terug naar zijn plekje gebracht. Daar staat hij alweer jaren te briesen. Behalve dan die ene zomeravond toen hij plotseling verdwenen was. En een dansje bleek te maken bij festival Into the Woods!
Tip: de stier is onderdeel van de Streetart Fietsroute #bikeride033. Via deze route rij je langs de gaafste Amersfoortse streetart.
Behalve unieke stukjes geschiedenis heeft de Kamp nog veel meer te bieden. Je kunt er fijn een dagje winkelen met vriendinnen op culinaire wereldreis gaan. Kom je ook langs?
Nieuwsgierig wat er verder te vinden is op de Kamp? Je ontdekt het hier.