Je kunt in Amersfoort geweldig goed winkelen en gevaarlijk lekker eten. Maar het is ook een historische stad. En dat zie in bijna elke straat terug. Neem nou het Mondriaankwartier. Hier vind je naast het iconische Mondriaanhuis, een heleboel historische schatten. Van statige panden, tot kleine kunstwerkjes verstopt in kademuren tot een middeleeuwse straat. Ga je mee op ontdekkingstocht?
Amersfoort kleurt rood, geel en blauw
We beginnen bij het Mondriaanhuis, geboortehuis van kunstenaar Piet Mondriaan (1872-1944). Nadat de familie Mondriaan vertrok, raakte een beetje in de vergetelheid dat er ooit zo’n bijzondere kunstenaar woonde. Totdat het werd omgetoverd in het Mondriaanhuis en opengesteld voor publiek. Sindsdien kan iedereen de man achter de abstracte vormen en primaire kleuren beter leren kennen. In 2022 vieren we in Amersfoort Mondriaans 150e geboortedag en daarom worden er een heleboel activiteiten georganiseerd. Heel Amersfoort kleurt rood, geel en blauw!
De schoonmaker van de vismarkt
Rijksmonument de Vismarkt (1657) vind je bij de kruising Kortegracht, Langegracht en Langestraat. Ooit heette dit plekje op de brug Plaats. Maar eigenlijk is het een hal, met een op houten kolommen geplaatst dak en daaronder hardstenen visbanken. Tegenwoordig heeft het overigens hardstenen zuilen, die van de banken komen van de Vishal in Haarlem. In 1856 werd onze vismarkt verplaatst naar het Lieve Vrouwekerkhof. In 1987 werd het tijdelijk opgeslagen en later in 1988 weer teruggeplaatst op z’n huidige plekje.
Sneu weetje: in 1651 ving ene Hendricx Leydecker een arend (of rode wouw, daar bestaat onenigheid over) en schonk deze aan de stad Amersfoort. De majestueuze vogel werd ondergebracht in een zogenaamd 'huysgen' (lees kooi) op de Vismarkt. Vermoedelijk fungeerde deze visliefhebber als opruimer van visafval na de markt. Zielig hé?
Waterspuwers
Loop je over de Kortegracht kijk dan eens naar beneden op de kademuren. Hier vind je prachtige waterspuwers. Deze wateruitloopbeeldjes zijn gemaakt door Ton Mooij. Ze zijn niet alleen voor de sier, maar regelen ook de afwatering. Daarnaast hebben ze een symbolische waarde; ze vertellen iets over het pand dat erachter staat. Op de Kortegracht vind je: het Juffergat (nr. 21), de Rabbijn (bij de synagoge) en de Kinderwagen (het Mondriaanhuis). Er zijn nog veel meer waterspuwers te vinden in Amersfoort. Tijdens een rondvaart met de Waterlijn, kun je ze allemaal bewonderen en de verhalen erachter horen.
Stille getuige
Monumentaal pand Huis Tinnenburg, aka Groot Tinnenburg heeft een imposante trapgevel. Het werd waarschijnlijk - nadat Amersfoort in 1259 stadsrechten kreeg - als versterking in de stadsmuur opgenomen. Niet per se tegen aanvallers van buitenaf. Nee, vooral als verdediging tegen het water vanuit de Heiligenbergerbeek. Door de bouw van de Monnikendam, werd de waterpoort bij Tinnenburg overbodig en afgebroken. Maar Huis Tinnenburg staat er nog steeds, als een stille getuige uit vervlogen tijden.
Kei-schattig straatje
Muurhuizen is waarschijnlijk het bekendste historische straatje van Amersfoort. Alhoewel straatje? Noem het gerust een straat! De huizen vormen samen een grote cirkel langs de grachten. De middeleeuwse muurhuizen zijn rond 1500 gebouwd met het materiaal van de oude stadsmuur, die rond 1380 afgebroken werd om de stad uit te breiden. De huizen zijn authentiek, allemaal verschillend en kei-schattig om te zien. Dikke vette tip: vanaf de lente staan de vele geveltuintjes die muurhuizen rijk is volop in bloei.
Behalve bijzondere stukjes Amersfoortse geschiedenis kun je ook fantastisch shoppenmet vriendinnen, lekker lunchen en van goddelijke chocola proeven in het Mondriaankwartier. Kom je ook kijken?